“Chu sa hay còn gọi là thần sa, có tác dụng chữa mất ngủ, loạn thần, rối loạn nhịp tim, khó thở. Đặc biệt dùng chu sa gối đầu giường cho trẻ em giúp trẻ ngủ ngoan, không quấy khóc…”
“Mua đá chu sa về đập vụn, nghiền thành bột, hòa với mật ong dùng hàng ngày có thể chữa bệnh trầm cảm, huyết áp. Đàn ông sức khỏe yếu dùng bột chu sa ăn với thịt lợn mang đến sức khỏe dồi dào…phụ nữ dùng chu sa đắp mặt nạ để da dẻ hồng hào như thời thanh xuân…”
Trong thời gian qua, DaquyVietnam liên tục nhận được tin nhắn của các khách hàng hỏi về loại đá này. Mặc dù chúng tôi đã có kinh nghiệm khá lâu trong lĩnh vực ngọc học, khoáng vật học. Trong các chuyên mục sổ tay đá quý, khoáng vật học, giám định đá quý, đến nay cũng đã tổng hợp được thông tin & kiến thức về hơn 200 loại đá, một phần lấy từ tài liệu ngọc học của các giáo sư trong nước, một phần dịch lại từ các website uy tín thế giới như GIA, Minerals, một phần được các bạn khách hàng quý mến đóng góp. Song thực tế, chúng tôi chưa có bất cứ tài liệu nào về “chu sa”.
Để không phụ lòng khách hàng, cũng như mục tiêu của DaquyVietnam là mang kiến thức đá quý, đá phong thủy đến cho người chơi. Chúng tôi quyết định tìm hiểu để bổ sung “chu sa” vào chuyên mục “sổ tay đá quý”.
Chu sa là đá gì?
Trong từ điển bách khoa toàn thư wikipedia có đoạn viết về chu sa bằng tiếng việt như sau:
Chu sa hay thần sa, đan sa, xích đan, cống sa, là các tên gọi dành cho loại khoáng vật cinnabarit của thủy ngân sẵn có trong tự nhiên, có màu đỏ. Thành phần chính của nó là sulfua thủy ngân (II) (HgS).
Theo chúng tôi đặc tính của chu sa như sau:
Công thức hóa học: HgS
Thành phần chính: Sunfua Thủy ngân
Màu sắc: đỏ, đỏ nhạt, đỏ tím, đỏ nâu, đỏ đậm (có ánh kim loại)
Màu vết vạch: đỏ son
Độ cứng: 2-2,5
Như vậy, có thể nói chu sa là khoáng vật có màu đỏ rất đẹp và bắt mắt, độ cứng chỉ từ 2-2,5 với bề mặt mịn màng, đây là loại đá dễ chế tác, rất phù hợp dùng trong chế tác trang sức và mỹ nghệ yêu cầu độ tinh xảo cao.
Công dụng của chu sa
Chu sa được con người tìm thấy từ cách đây hàng nghìn năm. Các nhà khảo cổ đã tìm thấy dấu tích lâu đời nhất của chu sa trong các ngôi mộ cổ của người Maya.
Người La Mã cổ đại đã phát hiện ra thủy ngân trong chu sa và dùng chúng làm nguyên liệu chính để chiết suất thủy ngân trong nhiều thế kỷ. Cho đến ngày nay, trên thế giới vẫn còn một vài nơi khai thác chu sa để chiết suất thủy ngân, tuy nhiên các tổ chức môi trường đã bằng mọi nỗ lực để chấm dứt nạn khai thác chu sa trái phép.
Chu sa được tán vụn và nung ở nhiệt độ cao. Bằng cách này người ta có thể thu được thủy ngân lỏng.
Do thủy ngân có độc tính rất cao, việc khai thác chu sa dễ dẫn đến nguy cơ ngộ độc. Điều này lý giải việc người Maya dùng đá chu sa để trấn yểm mộ cổ, các phạm nhân La Mã cổ đại phạm trọng tội cũng bị kết án tử bằng việc bị ép lao động tại các mỏ khai thác chu sa.
Chu sa – đá phong thủy tử thần cực độc
Như vậy, có thể nói chu sa, với đặc tính có thành phần chính là thủy ngân sunfua, là loại đá đẹp nhưng cực kỳ độc hại. Khi bắt gặp môi trường nhiệt độ cao, dễ gây ra phản ứng bay hơi khiến người hít phải nhẹ thì choáng váng, nặng thì ngộ độc thậm chí tử vong.
Theo lương y Trần Văn Trác, mặc dù trong một số tài liệu y học cổ truyền, chu sa được cho là có công dụng chữa bệnh, tuy nhiên việc sử dụng phải tuân thủ các quy định rất nghiêm ngặt, nếu không có sự chỉ định và theo dõi của thầy thuốc, người dùng nhất định không được tùy tiện sử dụng.
Cũng theo một số lương y ở khu vực Chợ Lớn, (Quận 5, chúng tôi ngành y học cổ truyền và hiện đại xếp đã xếp chu sa trong nhóm thuốc cực độc. Nếu không biết cách dùng, nhẹ thì sức khỏe suy kiệt và tử vong nếu nhiễm độc nặng là điều không thể tránh khỏi!
Đá phong thủy chu sa trên thị trường Việt Nam
Chỉ cần gõ từ khóa ” vòng tay phong thủy chu sa”, “đá phong thủy chu sa”, ” phật bản mệnh đá chu sa”…, công cụ tìm kiếm google cho ra hơn 1 triệu kết quả chỉ trong chưa đầy 1,9 giây. Chưa kể hàng trăm shop online đang rao bán mặt hàng này trên facebook. Hầu hết đều mô tả trang sức làm từ đá chu sa có các công dụng chữa bệnh, phong thủy, tâm linh rất …tuyệt vời.
Với nguồn cung như vậy, đã có bao nhiêu sản phẩm được làm từ đá chu sa độc hại được bán ra đến tay người dùng? Chúng ta không thể biết, song dù là nhiều hay ít, thì những sản phẩm này cũng đều có nguy cơ độc hại, có thể gây ra ngộ độc thủy ngân bất cứ lúc nào.
Có thể thấy, các sản phẩm chu sa được rao bán thường có giá thành rất rẻ. Thường giao động từ 250.000đ đến 450.000đ tùy loại. Chỉ cần dùng một vài thủ thuật IT đơn giản, những người có chút kiến thức về công nghệ có thể truy ra nguồn gốc của các sản phẩm này có xuất xứ hầu hết từ Trung Quốc, được nhập vào thị trường Việt Nam thông qua các trang web bán sỉ của Trung Quốc như Alibaba, Aliexpress…
Chính vì tâm lý ham rẻ mà người mua đã vô tình chuốc lấy nguy cơ nguy hiểm cho chính bản thân mình. Còn người bán trong quá trình vận chuyển, trưng bày sản phẩm tại quầy, tiếp xúc hàng ngày với chu sa, liệu có đối diện với nguy cơ ngộ độc thủy ngân không?…? Còn nếu những người đang bán mặt hàng này, dù biết tác hại mà vẫn bán thì thực sự là điều đáng trách.
Việc hàng hóa độc hại xuất xứ từ nước ngoài vào Việt Nam không còn là chuyện hiếm thấy. Vì vậy, người Việt hãy tự bảo vệ mình bằng việc tìm hiểu kỹ các mặt hàng trước khi quyết định mua. Đặc biệt đừng để tâm lý ham rẻ mà quên đi yếu tố chất lượng, an toàn…
Lời khuyên của chuyên gia
Theo ông Dư Quang Châu, chuyên gia cảm xạ học Việt Nam. Thạch trị liệu (hay dùng đá quý chữa bệnh) là bộ môn đang rất phát triển ở Việt Nam. Hàng nghìn năm qua con người đã biết khai thác năng lượng trong đá quý áp dụng vào thiền định, yoga, cảm xạ để chữa bệnh. Tuy nhiên, việc thực hành đòi hỏi bài bản và có sự hướng dẫn của những người có chuyên môn mới mong phát huy được tác dụng của đá quý. Vì vậy, người dùng không nên tùy tiện làm theo hướng dẫn trên mạng, không những không mang lại công dụng mà một số đá độc, đá giả có xuất xứ không rõ ràng có thể làm ảnh hưởng sức khỏe
Theo chuyên gia phong thủy Nguyễn Mạnh Linh (Viện quy hoạch kiến trúc & đô thị). Vận mệnh con người có lúc thịnh lúc suy, có thể dùng ngọc, đá phong thủy hóa giải phần nào. Ví dụ như năm 2016, người tuổi Mão nhận được sự phù hộ của Phật bản mệnh Văn thù Bồ tát. Sử dụng trang phục, trang sức màu đen, sẫm như mã não đen, thạch anh đen, đá núi lửa sẽ có lợi cho bạn.
Tuy nhiên, không nên vì thế mà mê tín, thần bí hóa công dụng của đá quý, đá phong thủy dẫn đến mù quáng mà tiền mất tật mang.
Một vài cuốn sách về đá quý giúp bạn có kiến thức:
Đá quý, phương pháp nhận biết và kỹ thuật gia công – Võ Văn Phúc (1990) NXB Tp.HCM;
Ruby và Sapphire – Phạm Văn Chính (1993) NXB Tp.HCM;
Cảm xạ học – Dư Quang Châu, Trần Văn Ba (2001) NXB Thanh Niên;
Sổ tay đá quý phong thủy – Đại đức Thích Minh Nghiêm, NXB Thời Đại.
Hoặc có thể tìm đọc trong các chuyên mục Sổ tay đá quý của DaquyVietnam.
Trần Quang Thạch – CTV DaquyVietnam,